Сучасні підходи до вивчення страху рецидиву раку. Огляд іноземних досліджень

Автор(и)

DOI:

https://doi.org/10.17721/BSP.2020.2(12).10

Ключові слова:

страх рецидиву раку, особистісні особливості онкоодужуючих, персоналізована медицина, методики вимірювання, психоонкологія

Анотація

Наведено результати теоретичного огляду страху рецидиву раку, з яким стикаються онкоодужуючі, в іноземних наукових виданнях. Розглянуто новітнє визначення страху рецидиву раку, а також визначення його клінічного рівня і перелік основних методик вимірювання, що найчастіше використовуються для діагностики страху рецидиву. Узагальнено відомості щодо особистісних чинників, які впливають на підвищення страху рецидиву раку в онкоодужуючих, і вплив на його підвищення приналежності до певних категорій населення. Досліджено вплив особливостей перебігу хвороби і типу отриманого лікування, у тому числі персоналізованого лікування (генетичної, імунної та молекулярної терапії), на підвищення рівня страху рецидиву раку. Попередні висновки свідчать, що наразі не існує зручних і надійних скринінгових методик визначення клінічного рівня страху рецидиву раку, а наявні опитувальники мають різну валідність за певними шкалами і потребують мовної та культуральної адаптації. Страх рецидиву раку підвищується серед тих, хто отримує персоналізовану терапію або має рідкісні форми онкології. Особистісні чинники та рівень соціальної адаптації впливають на зміни рівня страху рецидиву, як і приналежність до певних категорій населення. Подальші дослідження мають розкрити особливості страху рецидиву раку в українських онкоодужуючих, ураховуючи виявлені фактори при формуванні програм їх супроводження психоонкологами, оскільки страх рецидиву суттєво впливає на їхню якість життя.

Посилання

Boehmer, U., Tripodis, Y., Bazzi, A. R., et al. (2016) Fear of cancer recurrence in survivor and caregiver dyads: differences by sexual orientation and how dyad members influence each other. J Cancer Surviv 2016; 10:802-813.

Burstein, H. J., Krilov, L., Aragon-Ching, J. B., et al. (2017) Clinical cancer advances 2017: Annual report on progress against cancer from the American Society of Clinical Oncology. J Clin Oncol 35:1341-1367.

Corless, C. L., Ballman, K. V., Antonescu, C. R., et al. (2014) Pathologic and molecular features correlate with long-term outcome after adjuvant therapy of resected primary GI stromal tumor: The ACOSOG

Z9001 trial. Journal of Clinical Oncology 32:1563-1570.

Duric, V. M., Stockler, M. R., Heritier S., et al. (2005) Patients' preferences for adjuvant chemotherapy in early breast cancer: What makes AC and CMF worthwhile now? Ann Oncol 16:1786-1794.

Easterling, D. V., Leventhal, H. (1989) Contributions of concrete cognition to emotion: neutral symptoms as elicitors of worry about cancer. J Appl Psychol. 1989; 74(5):787-96

Gotay, C. C., Pagano, I. S. (2007) Assessment of survivor concerns (ASC): a newly proposed brief questionnaire. Health Qual Life Outcomes. 2007; 13(5):15.

Heathcote, L, Eccleston, C. (2017) Pain and cancer survival: a cognitive-affective model of symptom appraisal and the uncertain threat of disease recurrence. Pain 2017; 158:1187-1191.

Herschbach, P., Dinkel, A. (2014) Fear of progression. In: Goerling U (ed) Psycho-Oncology. Recent results in cancer research, Vol. 197. Springer-Verlag, Berlin, 11-29.

Koch, L., Jansen, L., Brenner, H., et al. (2013) Fear of recurrence and disease progression in long term (≥5 years) cancer survivors – a systematic review of quantitative studies. Psychooncology 22:1-11. doi: 10.1002/pon.302

Lambert, S. D., Pallant, J. F, Boyes, A. W, et al. (2013) A rasch analysis of the hospital anxiety and depression scale (HADS) among cancer survivors. Psychol Assess. 2013. doi:10.1037/a0031154.

Lebel, S., Ozakinci, G., Humphris, G. et al. (2016) From normal response to clinical problem: definition and clinical features of fear of cancer recurrence. Support Care Cancer 24, 3265-3268. https://doi.org/10.1007/s00520-016-3272-5

Ong, A., Bergeman, C., Boker, S. (2009) Resilience comes of age: defining features in later adulthood. J Pers. 2009;77(6):1777–1804.

Simard, S., Savard, J. (2009) Fear of cancer recurrence inventory: development and initial validation of a multidimensional measure of fear of cancer recurrence. Support Care Cancer. 17(3):241-251.

Scientific Advisory Committee of the Medical Outcomes Trust. Assessing health status and quality-of-life instruments: attributes and review criteria. Qual Life Res. 2002; 11:193-205.

Thewes, B., Butow, P., Zachariae, B., et al. (2012) Fear of cancer recurrence: a systematic literature review of self-report measures. Psycho- Oncology. 21(6):571-587. doi:10.1002/pon.2070.

Thewes, B., Husson, O., Poort, H. et al. (2017) Fear of Cancer Recurrence in an Era of Personalized Medicine. Journal of Clinical Oncology doi:10.1200/JCO.2017.72.8212.

##submission.downloads##

Опубліковано

2020-12-30

Як цитувати

Лисник, К. (2020). Сучасні підходи до вивчення страху рецидиву раку. Огляд іноземних досліджень. Вісник Київського національного університету імені Тараса Шевченка. Психологія, 2(12), 57–60. https://doi.org/10.17721/BSP.2020.2(12).10