Ціннісний компонент у структурі мотиваційної сфери особистості військовослужбовця

Автор(и)

DOI:

https://doi.org/10.17721/BPSY.2024.1(19).2

Ключові слова:

мотивація, цінності, мотиви, сенс, мотиваційно-цінніснісна сфера, бойова діяльність, військовослужбовці

Анотація

В с т у п . Сформульовано, що, незважаючи на те, що дослідження мотиваційної сфери особистості вже впродовж тривалого проміжку часу залишається актуальним, на сьогодні констатуємо дефіцит досліджень мотиваційно-ціннісної сфери особистості в контексті бойової діяльності. Проаналізовано сучасні теорії і дослідження мотиваційної сфери особистості, її структури, психологічних особливостей функціонування з метою окреслити ціннісний компонент у структурі мотиваційної сфери особистості військовослужбовця, дати її визначення, прояснити, як цінності впливають на мотивацію військовослужбовця до бойової діяльності.

М е т о д и . Використано теоретичні методи дослідження: аналіз наукових джерел із теми дослідження, системний аналіз, синтез, узагальнення наукових підходів, класифікація та конкретизація системи цінностей, що визначають бойову мотивацію військовослужбовців.

Р е з у л ь т а т и . Виявлено ключову роль цінностей у формуванні мотивації військовослужбовців до бойових дій, виконання повсякденних бойових завдань та бажанні повертатися на поле бою. Мотиваційно-ціннісна сфера є унікальною для кожної особистості та складною структурою, що надихає людину, спонукає і дає сили долати життєві труднощі. Задля визначення мотиваційно-ціннісних детермінант бойової діяльності військовослужбовців проаналізовано характерні ознаки такої діяльності. Сформульовано ключові визначення, що відображають взаємозв՚язок цінностей і мотивації та їх вплив на активність особистості військовослужбовця в умовах бойових дій.

В и с н о в к и . Мотиваційно-ціннісна сфера надає можливість особистості військовослужбовця зіставляти власні потреби та мотиви із засвоєними та усвідомленими цінностями і суспільними нормами, регулює активність. У структурі особистості військовослужбовця мотиваційно-ціннісна сфера характеризує внутрішню готовність до бойової діяльності, а також визначає спрямованість поведінкової активності.

Посилання

Арон, Р. (2004). Етапи розвитку соціологічної думки (Г. Філіпчук, Пер.). Юніверс.

Бех, І. (2012). Духовні цінності як надбання особистості. Рідна школа, 1–2, 9–12.

Боришевський, М. Й., Шевченко, О. В., Пилипенко, Л. І., & Пенькова, О. І. (2011). Психологічні закономірності розвитку духовності особистості (М. Й. Боришевський, Ред.). Педагогічна думка. https://lib.iitta.gov.ua/5077 /1/11-12__.pdf Вебер, М. (2018). Протестантська етика і дух капіталізму. Наш формат.

Галян, І., &Галян, О. (2018). Психологія смисложиттєвих переживань сучасної студентської молоді. Психологічний часопис, 8, 38–57.

Донченко, О., Слюсаревський, М., Татенко, В., Титаренко, Т. М., & Хазратова, Н. В. (2008). Основи соціальної психології (М. М. Слюсарев- ський, Ред.). Міленіум. https://ksp.pnu.edu.ua/wp-content/uploads/sites/68 /2021/05/Соціальна-психологія-5.pdf Карпенко, З. С. (2000). Ціннісні виміри індивідуальної свідомості. У З. С. Карпенко, & І. М. Гоян (Упоряд.), Методологічні і теоретичні проблеми психологі, 128.

Максименко, С. (2019). Загальна психологія (3-тє вид.). Центр нав- чальної літератури.

Максименко, С., & Осьодло, В. (2010) Структура та особистісні детер- мінанти професійної самореалізації суб'єкта. Проблеми сучасної психо- логії, 8, 3–19.

Франкл, В. (2016). Людина в пошуках справжнього сенсу. Психолог у концтаборі. Клуб сімейного дозвілля.

Adler, A. (1956). The individual psychology of Alfred Adler (H. L. Ansbacher, & R. Ansbacher, Eds.). Harper Torchbooks.

Blau, P. (1977). Inequality and Heterogeneity: A Primitive Theory of Social Structure. Free Press.

Durkheim, E. (2011). Moral Education (E. K. Wilson, & H. Schnurer, Transl.). Dover Publications.

Erikson, E. (1993). Chilhood and Society. Norton.

Fromm, E. (2010). The Heart of Man: Its Genius for Good and Evil.

American Mental Health Foundation Books.

Greguras, G. & Diefendorff, J. (2010). Why does proactive personality predict employee life satisfaction and work behaviors? A field investigation of the mediating role of the selfconcordance model. Personnel Psychology, 63, 539–560.

Kohlberg, L. (1976). Moral stages and moralizations: The cognitivedevelopmental approach. In T. Licksona (Ed.), Moral development and behavior: Theori, research and social issued. Holt, Renehart and Winston, 97–129.

Kohlberg, L. (1984). The Psychology of Moral Development: Essays on Moral Development. Harper & Row.

Lee, F., Sheldon, K., & Turban, D. (2003). Personality and the goal-striving process: The influence of achievement goal patterns, goal level, and mental focus on performance and enjoyment. Journal of Applied Psychology, 88, 256–265.

Maslow, A. (1971) Toward a psychology of being. NJ: Princeton, 216.

Маslоw, А. (1971). The Father Reaches of Human Nature. Arkana/Penguin Books.

Nicholson, I. A. M. (2003). Inventing personality: Gordon Allport and the science of selfhood. American Psychological Association. https://doi.org/10.1037 /10514-000 Rokeach, M. (1968). Beliefs, Attitudes and Values: A Theory of Organization and Change. Review of Religious Research, 13(2).

Rokeach, M. (1973). The Nature of Human Values. Free Press.

Schwartz, S. H. (2006). Les valeurs de base de la personne: Théorie, mesures et applications [Basic human values: Theory, measurement, and applications]. Revue française de sociologie, 42, 249–288 Schwartz, S. H. (2006). Les valeurs de base de la personne: Théorie, mesures et applications [Basic Human Values: Theory, Measurement, and Applications]. Revue Francaise de Sociologie, 42, 249–288. https://doi.org/10.3917/rfs.474.0929 Schwartz, S. (2011) Studying Values: Personal Adventure, Future Directions. Journal of Cross-cultural Psychology. 42, 307–319.

Sheldon, K., & Elliot, A. (1999). Goal striving, need satisfaction, and longitudinal well-being: The self-concordance model. Journal of Personality and Social Psychology, 76, 482–497.

Spranger, E. (1969). Gesammelte Schriften. In H. W. Baehr (Ed.), Collected writings (Vol. 5, pp. 139–240). Quelle & Meyer.

References

Aron, R. (2004) Stages of development of sociological thought. (G. Filipchuk, Transl.). Universe, 688 [in Ukrainian].

Bekh, I. (2012) Spiritual values as a personality asset. Ridna Shkola, 1-2, 9–12 [in Ukrainian].

Boryshevsky, M. Y., Shevchenko, O. V., Pylypenko, L. I., & Penkova, O. I. (2011). Psychological regularities of the development of the spirituality of the individual (M. Y. Boryshevskyi, Ed.). Pedagogical thought [in Ukrainian]. https://lib.iitta.gov.ua/5077/1/11-12__.pdf Weber, M. (2018) Protestant Ethics and the Spirit of Capitalism. Nash Format, 216 [in Ukrainian].

Galyan, I., & Galyan, О. (2018) Psychology of the meaningful life experiences of modern student youth. Psychological journal. 8, 38–57 [in Ukrainian].

Donchenko, O., Slyusarevsky, M., Tatenko, V. Tytarenko, T. M., & Khazratova, N. V. (2008) Fundamentals of Social Psychology. (M. Slyusarevsky, Ed.). Millennium, 495 [in Ukrainian]. https://ksp.pnu.edu.ua/ wp-content/uploads/sites /68/2021/05/Соціальна-психологія-5.pdf Karpenko, Z. (2000). Value Dimensions of Individual Consciousness. In Z. Karpenko, & I. Goyan (Compiler), Methodological and Theoretical Problems of Psychology, 128 [in Ukrainian].

Maksymenko, S. (2019) General psychology (3th ed.). Centre for Educational Literature [in Ukrainian].

Maksymenko, S., & Osodlo, V. (2010) Structure and personal determinants of professional self-realisation of the subject. Problems of modern psychology. 8, 3–19 [in Ukrainian].

Frankl, V. (2016). Man's Search For Meaning. Psychologist in a concentration camp. Family leisure club. [in Ukrainian].

Adler, A. (1956). The individual psychology of Alfred Adler (H. L. Ansbacher, & R. Ansbacher, Eds.). Harper Torchbooks.

Blau, P. (1977). Inequality and Heterogeneity: A Primitive Theory of Social Structure. Free Press.

Durkheim, E. (2011). Moral Education, translated by E. K. Wilson and H. Schnurer. Mineola, NY: Dover Publications. ISBN 9780486424989,102.

Erikson, E. (1993). Chilhood and Society. Norton.

Fromm, E. (2010). The Heart of Man: Its Genius for Good and Evil.

American Mental Health Foundation Books.

Greguras, G. & Diefendorff, J. (2010). Why does proactive personality predict employee life satisfaction and work behaviors? A field investigation of the mediating role of the selfconcordance model. Personnel Psychology, 63, 539–560.

Kohlberg, L. (1976). Moral stages and moralizations: The cognitivedevelopmental approach. In T. Licksona (Ed.), Moral development and behavior: Theori, research and social issued. Holt, Renehart and Winston, 97–129.

Kohlberg, L. (1984). The Psychology of Moral Development: Essays on Moral Development. Harper & Row.

Lee, F., Sheldon, K., & Turban, D. (2003). Personality and the goal-striving process: The influence of achievement goal patterns, goal level, and mental focus on performance and enjoyment. Journal of Applied Psychology, 88, 256–265.

Maslow, A. (1971) Toward a psychology of being. NJ: Princeton, 216.

Маslоw, А. (1971). The Father Reaches of Human Nature.

Arkana/Penguin Books.

Nicholson, I. A. M. (2003). Inventing personality: Gordon Allport and the science of selfhood. American Psychological Association. https://doi.org/10.1037/10514-000 Rokeach, M. (1968). Beliefs, Attitudes and Values: A Theory of Organization and Change. Review of Religious Research, 13(2).

Rokeach, M. (1973). The Nature of Human Values. Free Press.

Schwartz, S. H. (2006). Les valeurs de base de la personne: Théorie, mesures et applications [Basic human values: Theory, measurement, and applications]. Revue française de sociologie, 42, 249–288

Schwartz, S. H. (2006). Les valeurs de base de la personne: Théorie, mesures et applications [Basic Human Values: Theory, Measurement, and Applications]. Revue Francaise de Sociologie, 42, 249–288. https://doi.org/10.3917/rfs.474.0929 Schwartz, S. (2011) Studying Values: Personal Adventure, Future Directions. Journal of Cross-cultural Psychology. 42, 307–319.

Sheldon, K., & Elliot, A. (1999). Goal striving, need satisfaction, and longitudinal well-being: The self-concordance model. Journal of Personality and Social Psychology, 76, 482–497.

Spranger, E. (1969). Gesammelte Schriften. In H. W. Baehr (Ed.), Collected writings (Vol. 5, pp. 139–240). Quelle & Meyer.

##submission.downloads##

Опубліковано

2024-06-30

Як цитувати

ГУЛЯК, У., & ЛІСНЕВСЬКИЙ, В. (2024). Ціннісний компонент у структурі мотиваційної сфери особистості військовослужбовця. Вісник Київського національного університету імені Тараса Шевченка. Психологія, 1(19), 11–16. https://doi.org/10.17721/BPSY.2024.1(19).2